herb_w.png

Herb Wilanowa jest plastyczną stylizacją herbu rodziny Sobieskich „Janina” i przedstawia amarantową tarczę w czerwonej tarczy zwieńczoną koroną. Autorem współczesnego projektu herbu jest Zbigniew Nowosadzki. Rada Gminy Warszawa Wilanów przegłosowała tę propozycję kształtu herbu podczas obrad III sesji dnia 22 sierpnia 1994 roku.

Herbem Janina oprócz Sobieskich pieczętowały się również rodziny Bidzińskich, Bielewskich, Jurgielewiczów, Kaszewskich, Opackich, Piaseckich, Suchodolskich, Wolickich i Zaduskich.
Inną wersją kolorystyczną herbu jest srebrna tarcza na czerwonym polu. W klejnocie nad hełmem i koroną umieszczone były pawie pióra.
Najwcześniejsza wzmianka o herbie Janina pochodzi z 1246 roku. Miał się nim posługiwać Piotr Wydżga, szlachcic ziemi krakowskiej, krzyżowiec, właściciel zamków w Czorsztynie, Rytrze, Łącku oraz zamku Lemiasz.
Najstarsza pieczęć pochodzi z 1379 roku i należała do Pełki z Czyżowa. W roku 1413 za sprawą unii horodelskiej przeniesiono herb Janina na Litwę.

Legenda
Bartłomiej Paprocki w „Herbach rycerstwa polskiego” wywodzi ród herbu Janina od Lestka Złotnika. Był to zwycięski wódz Polan, który według Kroniki Wincentego Kadłubka pokonał Macedończyków. Jego imię oznacza człowieka chytrego, przebiegłego. W „Gnieździe cnoty” heraldyk jeszcze inaczej tłumaczy początek herbu Janina: w czasie bitwy z poganami, nieprzyjacielscy strzelcy czynili wielkie spustoszenie w polskich szeregach. Wtedy rycerz Janik sporządził kilkadziesiąt wielkich tarcz i pod ich osłoną uderzył zwycięsko na wroga.
Za ten czyn otrzymał od Bolesława Chrobrego herb.
Według Sylwestrowicza symbolika tarczy kryje w zabytkach kultury wschodnio – pomorskiej wiarę w opiekuńczą moc bóstwa lasu i słońca.
Kasper Niesiecki w „Herbarzu Polskim” podaje, że herby Janina i identycznie wyglądający herb Czewnia nadano za bohaterskie czyny tarczą. Przodek Janinów otrzymał to godło od Leszka Czarnego, natomiast herb Czewnia nadano za męstwo w bitwie pod Grunwaldem. Niesiecki podaje jeszcze wersję, według której Leszkowi Czarnemu w przeddzień wyprawy na Jadźwingów przyśnił się Archanioł Michał i dał mu swoją tarczę.

Ciekawostka
Polski astronom Jan Heweliusz dla uczczenia Wiktorii Wiedeńskiej nazwał odkryty przez siebie gwiazdozbiór, znajdujący się w pobliżu równika niebieskiego, Tarczą Sobieskiego (Scutum Sobiescianum).


opr. Krzysztof Kanabus